Laten we nooit onderhandelen omdat we bang zijn. Maar laten we nooit bang zijn om te onderhandelen. (John F. Kennedy 1917 -1963)
Ondanks dat de economie op volle toeren draait, is het toch crisis. Uiteraard is de grootste en meest bedreigende catastrofe de klimaat- en milieucrisis. Iedereen zal daarvoor veel en meerjarig moeten inleveren om toekomstgericht een leefbare wereld te behouden. Op korte termijn staan wij daar niet bij stil als wij roepen dat er een huizencrisis en een rentecrisis is. Er moeten 380.000 huizen bijgebouwd worden en dat het liefst zo snel mogelijk. Daarnaast is er een rentecrisis want bij een te hoog banksaldo moet er boeterente betaald worden. Desondanks is het voor starters op de woningmarkt nauwelijks mogelijk om te lenen voor de aanschaf van een huis. Van overheidswege lijkt er daarbij te weinig gedaan te worden aan het ‘betoninfarct’ van de randstad. Daardoor rijzen daar de huizenprijzen de pan uit. Een veel steviger overheidsbeleid dat gericht zou zijn op werken, wonen en economische groei in de krimpregio’s van Nederland zou de huizenmarkt wellicht al een beetje verbeteren. Het gevolg van het actuele beleid is dat nu speculanten zich massaal richten op in en rond de randstad bebouwbare weilanden. Een investering daarin geeft wellicht een beter rendement dan de huidige nul die het gevolg is van de rentecrisis.
Koop/verkoop van landbouwgrond met winst
Van landbouwgrond waarvan verwacht wordt dat deze wellicht een andere bestemming krijgt dan de agrarische, stijgt de waarde in het economisch verkeer(WEV). Deze krijgt een verwachtingswaarde. Die verwachtingswaarde is soms beduidend hoger dan de waarde in het economisch verkeer bij agrarische bestemming (WEVAB). Sluwe speculanten kopen landbouwgronden op en bieden daarvan kavels aan beleggers aan die naar rendement snakken. Het verhaaltje erbij is dat te zijner tijd wellicht misschien een keer daarvan de bestemming mogelijkerwijze wijzigt. Voor deze praktijken wordt inmiddels gewaarschuwd. De meeste toekomstige bestemmingswijzigingen blijken nu al uit plannen van de overheid. Indien men dus overweegt agrarische grond boven de landbouwwaarde te kopen, is het een kwestie van goed zoeken, navragen en lezen van overheidspublicaties.
Voor agrarische bedrijven die landbouwpercelen boven de WEVAB kunnen verkopen, brengt dat in beginsel mee dat zij belasting moeten betalen over de verkoopwinst boven de WEVAB. Die winst is namelijk niet door middel van de landbouwvrijstelling vrijgesteld. Wellicht kan voor die winst nog een herinvesteringsreserve worden gevormd. Daarmee wordt dan de belastingdruk de toekomst ingeschoven. Herinvestering die aan de eisen voldoet, is dan uiteraard wel verplicht.
Een particuliere koper heeft met de landbouwvrijstelling niks te maken. Die moet zijn landbouwgrond in box 3 verantwoorden. Daarvoor geldt de landbouwvrijstelling niet maar de rendementsheffing over een fictief rendement. Toch kan de particulier ook met de belastingheffing van box 1 over een eventuele verkoopwinst te maken krijgen
Progressieve belastingheffing over verkoopwinst
Indien een particuliere koper van landbouwgrond de wijziging van het daarvoor geldende bestemmingsplan wil stimuleren naar bijv. woonbestemming kan inkomstenbelasting aan de orde komen. Zodra namelijk de eigen plannenmakerij een meer dan normaal vermogensbeheer overstijgt of er wordt professionele deskundigheid ingeschakeld om bestemmingswijziging te bewerkstelligen, wordt de daardoor gerealiseerde winst belast tegen progressief tarief. Indien men dus landbouwgrond uit speculatieve overwegingen koopt, is het de kunst om de marktontwikkeling stil zittend af te wachten. De praktijk en de rechtspraak leren dat veel particulieren dergelijk geduld missen. Zij zetten zich soms vergaand actief in om het rendement van hun landbouwgrond ver boven het nulpunt te tillen. Zij bewerkstelligen daardoor een zogenaamd resultaat uit overige werkzaamheid. Dat is een inkomensbron van box 1. Daardoor is het uiteindelijk daardoor gerealiseerde voordeel dan tegen het progressieve tarief belast.