Belaste schenking in verband met huwelijksvoorwaarden?
Schenking
Eigenlijk iedereen heeft wel een gevoel bij wat wel of geen schenking is. Het precies omschrijven wat een schenking exact behelst, vindt men waarschijnlijk lastiger. Voeg daaraan toe dat volgens het Burgerlijk Wetboek(BW) een schenking een overeenkomst is dan is dat niet vreemd. In artikel 7.175 BW staat het navolgende:
- Schenking is de overeenkomst om niet, die ertoe strekt dat de ene partij, de schenker, ten koste van eigen vermogen de andere partij, de begiftigde, verrijkt.
- Het tot een bepaalde persoon gericht schenkingsaanbod geldt als aangenomen, wanneer deze na er van kennis te hebben genomen het niet onverwijld heeft afgewezen.
Vervolgens staat er in artikel 7.186 BW
- De bepalingen van deze titel zijn van overeenkomstige toepassing op andere giften dan schenkingen, voor zover de strekking van de betrokken bepalingen in verband met de aard van de handeling zich daartegen niet verzet.
- Als gift wordt aangemerkt iedere handeling die er toe strekt dat degeen die de handeling verricht, een ander ten koste van eigen vermogen verrijkt. Zolang degene tot wiens verrijking de handeling strekt, de prestatie niet heeft ontvangen, noch daarop aanspraak kan maken, worden handelingen als bedoeld in de eerste volzin niet beschouwd als gift.
De in artikel 7.175 BW beschreven schenking wordt wel aangeduid als de ‘formele schenking’. De in artikel 7.186 BW opgenomen gift wordt wel materiële schenking genoemd.
In de Successiewet 1956 (SW) wordt de heffing van de schenkbelasting in artikel 1, lid 7 afhankelijk gesteld van de materiële schenking. Daarin is namelijk het volgende opgenomen:
Onder schenking wordt voor de toepassing van deze wet verstaan de gift, bedoeld in artikel 186, tweede lid, van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, voor zover artikel 13 niet van toepassing is, en voorts de voldoening aan een natuurlijke verbintenis als bedoeld in artikel 3 van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek.
Voor een met schenkbelasting belaste schenking zijn verarming van de schenker, verrijking van de begiftigde, bewustzijn bij de schenker en bevoordeling/vrijgevigheid belangrijke aspecten. Aan het vrijgevigheidsvereiste is al voldaan als de gedraging van de schenker samen met overige omstandigheden naar objectieve maatstaven erop gericht is de begiftigde te bevoordelen. Volgens de Hoge Raad is voor vrijgevigheid al voldoende als degene die verarmd is de verrijking van de andere partij heeft gewild (BNB 1994/261).
Vermogensverschuiving bij een huwelijk schenking?
Op basis van huwelijksvoorwaarden kan worden overeengekomen dat ieder echtgenoot een eigen vermogen houdt. Huwelijksvoorwaarden kunnen altijd worden aangepast en vroeg of laat eindigt ieder huwelijk door overlijden of echtscheiding. Op die momenten kunnen tussen de echtgenoten vermogensverschuivingen optreden en die kunnen als schenking worden aangemerkt. Dit speelt niet als door de wijziging van de huwelijksvoorwaarden tussen de echtgenoten een algemeenheid van goederen tot stand komt. In de arresten BNB 1959/122 en BNB 1971/95 die verband houden met het aangaan of wijziging van het huwelijksvoorwaarden in de algehele gemeenschap van goederen was de belangrijkste overweging voor de Hoge Raad de volgende:
“dat daartoe een bevoordeling van de ene echtgenoot door de andere als gevolg van boedelmenging door een wijziging van de huwelijkse voorwaarden als de onderhavige niet kan worden gerekend, omdat niet reeds door het intreden van de algehele gemeenschap van goederen zich een op een bepaald ogenblik voltooide eenzijdige waardeverschuiving uit het vermogen van de ene naar dat van de andere echtgenoot voltrekt, zoals deze kenmerkend is voor bevoordeling door schenking en daarmede tevens voor de verkrijging door schenking in de zin der Successiewet 1956;”
Indien er bij wijziging van huwelijksvoorwaarden of beëindiging van een huwelijk wel een voltooide eenzijdige waardeverschuiving door toedoen van de (ex-)echtgenoten optreedt en deze voldoet ook voor het overige aan de elementen van een schenking, kan daarover schenkbelasting verschuldigd zijn. Uit de rechtspraak blijkt dat hierop voortdurend acht geslagen moet worden.
Besluit van de staatssecretaris van Financiën van 29 maart 2018
In een besluit van de staatssecretaris van Financiën van 29 maart 2018 wordt duidelijkheid gegeven ten aanzien van een aantal situaties waarin huwelijksvoorwaarden of een gemeenschap van goederen met een verschillende gerechtigdheid tot stand worden gebracht. Uit dit besluit blijkt dat zeker niet iedere wijziging van huwelijksvoorwaarden of waardeverschuiving tussen de vermogens van echtgenoten leidt tot de verschuldigdheid van schenkbelasting. Indien men overweegt huwelijksvoorwaarden aan te passen, is het dus raadzaam om dit besluit te raadplegen. In geval van verdeling van vermogen in het kader van een echtscheiding is wellicht meer omzichtigheid geboden om schenkbelasting te voorkomen.
