Bedrijfsopvolgingsregeling en overheidsingrijpen

Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR)

De BOR is een fiscale faciliteit die in de Successiewet 1956(SW) is opgenomen. Indien voldaan wordt aan de voorwaarden leidt de BOR tot een vrijstelling van erfbelasting of schenkbelasting. Deze vrijstelling is 100% tot een ondernemingsvermogen van € 1.119.845 (2021). Indien de waarde van de onderneming dit bedrag overstijgt, is 83% van dat hogere bedrag vrijgesteld.

De waarde van het ondernemingsvermogen wordt voor de BOR in beginsel bepaald aan de hand van de zogenaamde liquidatiewaarde. Echter uit artikel 35b, lid 1 onderdeel b SW vloeit voort dat indien de liquidatiewaarde van de over te dragen onderneming hoger is dan de waarde going concern van deze laatste waarde mag worden uitgegaan. Dat leidt ertoe dat dan 100 percent van het verschil tussen de liquidatiewaarde en de lagere waarde going concern is vrijgesteld. In geval er toch erfbelasting of schenkbelasting verschuldigd is, kan gebruik worden gemaakt van een betalingsregeling. Bij overdrachten tegen een lagere waarde going concern wordt zodoende wel gesproken over een ‘drie gunsten regeling’.

De toepassing van de BOR is, zoals hiervoor al gemeld is, voorwaardelijk. Een van de voorwaarden betreft de zogenaamde voortzettingseis. Deze houdt in dat na de overgang van de onderneming deze nog minstens vijf jaar moet worden voortgezet. Indien door toedoen van de voortzetter de onderneming wordt gestaakt, dient alsnog de volledige erfbelasting of schenkbelasting te worden afgedragen. Praktisch komt dit erop neer dat dan de BOR alsnog wordt ingetrokken.

Alle voorwaarden van de BOR zijn erop gericht dat het gaat om de voortzetting van een reële onderneming. Om die reden komt nagenoeg alleen het echte ondernemingsvermogen voor de toepassing van de BOR-faciliteit in aanmerking. Beleggingen in een onderneming kunnen maar voor een bescheiden deel worden meegenomen in de toepassing. De achterliggende gedachte hiervan is dat grote bedragen erfbelasting of schenkbelasting bij de overgang van echte ondernemingen vermeden moeten worden. Dergelijke betalingen zouden immers de voortgang van een onderneming kunnen belemmeren en de beëindiging kunnen betekenen.

Overheidsingrijpen gedurende de vijfjaarstermijn

Er zijn allerlei redenen waarom de overheid kan ingrijpen op de exploitatie van een onderneming. Dit kan te maken hebben met bijvoorbeeld ruimtelijke ordening en in dat kader de uitvoering van gewijzigde bestemmingsplannen. Daarnaast zijn er ook regelingen die als overheidsingrijpen worden aangemerkt, zoals bijvoorbeeld de subsidieregeling sanering varkenshouderijen. Een dergelijk overheidsingrijpen kan in beginsel de voortzettingseis doorkruisen indien dit gedurende de vijfjaarstermijn plaatsvindt. Eventuele overnemers zouden dit als belemmering kunnen beleven voor de toepassing van de BOR bij een bedrijfsovergang.

In artikel 10 van de Uitvoeringregeling SW, lid 1, onderdeel c is voor een overheidsingrijpen tijdens de vijfjaarstermijn een oplossing geboden. Op verzoek van de voortzetter wordt in zo’n geval dat overheidsingrijpen niet aangemerkt als een omstandigheid om de BOR-faciliteit terug te nemen. Dit wil dus zeggen dat dan de eerder verleende vrijstelling voor de schenkbelasting en erfbelasting in stand kan blijven. Wel dient de voortzetter volgens dit artikel van de uitvoeringsregeling over te gaan tot een herinvestering in een onderneming waaruit de voortzetter winst geniet. Hierbij dient opvolging gegeven te worden aan hetgeen ten aanzien van dergelijke herinvesteringen is bepaald in artikel 3.54, lid 12 van de Wet op de inkomstenbelasting 2001. Ook uit deze tegemoetkoming, en zo zijn er meer, blijkt dat het doel van de BOR de instandhouding van ondernemingen is.

Kortom een gedurende de vijfjaarstermijn verwacht overheidsingrijpen hoeft de voortzettingseis van de BOR niet te doorkruisen. De voortzetter moet dan wel tot een herinvestering overgaan.

Bekijk alle artikelen van Huisvennen Advies B.V.