Asbestdaken en fiscale voorzieningen
Het vormen van een voorziening
In beginsel is het vormen van een voorziening erop gericht om geld opzij te zetten om in de toekomst uitgaven te kunnen betalen. Door middel van dat opzij zetten van geld wordt rekening gehouden met of een eventueel verlies dat wordt voorzien of de mogelijke kosten die in de nabije toekomst betaald moeten gaan worden. Niet alle voorzieningen worden heel duidelijk op een balans gezet. In geval bijvoorbeeld voorzien wordt dat een voorraad goederen nagenoeg zeker voor een lagere waarde verkocht gaat worden dan de aanschafkosten, zal de voorziening incourante voorraad meteen in mindering worden gebracht op de boekwaarde van de voorraad. Hetzelfde geldt voor openstaande vorderingen waarvan men de verwachting heeft dat die niet betaald gaan worden. Dergelijke dubieuze debiteuren worden veelal in mindering gebracht op de balanspost debiteuren. Door het vormen van een voorziening wordt dus al een voorschot genomen en dat gaat ten laste van het bedrijfsresultaat.
Niet zomaar een voorziening vormen
Over het opnemen van voorzieningen op de balans is in het verleden met enige regelmaat discussie gevoerd met de Belastingdienst. Deze discussies draaiden voor alle betrokkenen om hetzelfde. Het vormen van een voorziening verlaagd het bedrijfsresultaat waarover de belasting wordt berekend. Voor de ondernemer betekent dus het vormen van een voorziening het naar voren halen van een belastingbesparing. Om die reden wilde de Belastingdienst vaak niet instemmen met het vormen van een voorziening omdat dit belastinggeld kost. Hierover zijn dus verschillende procedures gevoerd. Daarvan werd uiteindelijk het zogenaamde Baksteenarrest richtinggevend. Op grond van dit arrest van de Hoge Raad van 26 augustus 1998 mag bij de bepaling van het bedrijfsresultaat voor toekomstige uitgaven een voorziening op de balans worden gezet. Voor de vorming van een dergelijke voorziening gelden dan wel drie eisen:
- De beoogde uitgaven moeten hun oorsprong vinden in feiten en omstandigheden, die zich in de periode voorafgaande aan de balansdatum hebben voorgedaan (oorsprongeis); en
- Deze uitgaven moeten ook aan die periode kunnen worden toegerekend (toerekeningseis); en
- Het moet redelijk zeker zijn dat de uitgaven ook daadwerkelijk gaan plaatsvinden (zekerheidseis).
Alleen als aan alle drie voorwaarden is voldaan, mag een voorziening worden gevormd. Later heeft de Hoge Raad in zijn arrest van 10 augustus 2007 nog als aanvullende voorwaarde gesteld dat de toekomstige uitgave redelijkerwijs moet kunnen worden geschat.
Om zowel ondernemers maar ook de Belastingdienst ten aanzien van de vorming van voorzieningen een duidelijk handvat te geven, heeft de Staatssecretaris van Financiën met een besluit van 26 februari 2020 de hiervoor vermelde voorwaarden opnieuw verduidelijkt.
Voorziening en asbestdaken
In het besluit van 26 februari 2020 is ook speciaal aandacht gegeven aan het vormen van een voorziening en asbestdaken. Met name agrarische bedrijfsgebouwen zijn in het verleden vaak voorzien van asbestdaken. Deze moeten vervangen gaan worden. Dat leidt tot hoge uitgaven. Regelmatig is de vraag of hiervoor een voorziening gevormd mag worden. Dat geeft op korte termijn een financieel voordeel. Er zal dan echter voldaan moeten worden aan de voorwaarden.
Bij bestedingen in verband met asbestdaken kan het gaan om verbetering, onderhoud en/of aftrekbare kosten. In geval de onderhoudsuitgaven toekomstige uitgaven zijn, kunnen deze hoe dan ook niet worden geactiveerd. Als de bestedingen uiteindelijk geen hogere jaarlijkse nutsprestaties of levensduurverlenging opleveren, kunnen deze uitgaven ineens ten laste van de winst worden gebracht!
Het vormen van een voorziening is wel mogelijk indien de vervanging van een asbestdak door een ander dak leidt tot aftrekbare onderhoudskosten. Er wordt dan immers voldaan aan de onderhoudseis want de oorsprong van de toekomstige onderhoudsuitgave is gelegen in de aanwezigheid vóór of op balansdatum van een asbestdak dat versleten is. Aan de toerekeningseis wordt in dit geval voldaan voor zover de bedrijfsuitoefening tot en met balansdatum leidt tot deze onderhoudskosten. Het is dus in sommige situaties mogelijk om een financieel voordeeltje te behalen met deze fiscale mogelijkheid.
Er dient overigens wel een concreet plan voor de verwijdering van het asbestdak te zijn. Dit plan moet niet alleen blijken uit een offerte maar moet ook betaalbaar zijn. Dat wordt aan de zekerheidseis voldaan. Bij de bepaling van de omvang van de voorziening moet wel met eventuele subsidie voor de verwijdering van asbest rekening worden gehouden. Op die manier is het dus mogelijk om voor asbestdaken een voorziening te vormen.
